Włączenie chłopów w ruch wystawienniczy, tak w charakterze wystawców, jak i zwiedzających, było jednym z głównych postulatów postępowej inteligencji organizującej ekspozycje. Zarazem,  jak wskazuje powyższy komentarz, włościanie często wciąż byli postrzegani nie jako podmiotowi partnerzy i pełnoprawni uczestnicy przedsięwzięcia, lecz nieme  obiekty, podlegające estetyzacji i interpretacji.

Ignotus patrzy bowiem na wieśniaków jako na „ciekawy widok”, podkreślając malowniczość strojów, postawę ciała, wesołość i swobodę. Lud staje się eksponatem jeszcze zanim autor wejdzie na wystawę etnograficzną, gdzie może podziwiać fotografie „typów ludowych” i manekiny, które utożsami z samymi chłopami.  („Począwszy od ubiorów krakowskich, ciągną się długim szeregiem włościanie znad Warty, Dniepru i Niemna.” podkreślenie – AS).

Z braku zamorskich kolonii, egzotyzacji zostają poddani miejscowi wieśniacy. Relacja Ignotusa splata przy tym  sentymentalne tęsknoty z patriarchalnym pragmatyzmem. Znamienne bowiem, że to nieme plemię dobrych dzikusów osiąga stan szczęśliwości nie dzięki swobodnemu czerpaniu z darów natury, ale „poważnie podjętej, a ochoczo wykonanej pracy”.

Agata Sikora